Het brein van de leider

Elke keer dat ik een leider train, valt mij op dat hij of zij precies die leiderschapsstijl hanteert die precies bij zijn of haar brein past. Een leider met een conflictueus brein verkondigt de voordelen van autoritair leiderschap. Een leider wiens brein stijfkoppig vasthoudt aan zijn regels, ook als hij ongelijk heeft, promoot moreel leiderschap. Een leider wiens brein hoog scoort op sociale stabiliteit, verdedigt verbindend leiderschap. Waar leiders denken overtuigd te zijn door een goed verhaal over leiderschap, is de werkelijkheid dat zij die theorie over leiderschap kiezen die het beste bij hun brein past.

Aangeboren leermachine

We worden geboren met ongeveer honderd miljard hersencellen. Het overgrote deel daarvan heeft nog geen verbinding met andere hersencellen omdat zij nog niets hebben geleerd. Maar diep in het brein zit bij onze geboorte een netwerk van hersencellen. Dit is onze aangeboren leermachine waardoor we überhaupt kunnen leren. Hadden we geen aangeboren leermachine, hadden we nooit iets kunnen leren.

Onze aangeboren leermachine is emotioneel. Wij leren gedrag aan omdat ons brein emotioneel wordt van de consequenties van ons gedrag. Heeft ons gedrag een negatieve consequentie, dan krijgen we een slecht gevoel en neemt de kans af dat wij dit gedrag in de toekomst nog een keer doen. Heeft ons gedrag een positieve consequentie dan krijgen we een goed gevoel en neemt de kans toe dat wij in de toekomst ons weer zo gaan gedragen.

Persoonlijkheid

Kleine neurologische verschillen in deze aangeboren emotionele leermachine, worden door de invloed van onze omgeving uitvergroot en vormen wat de meeste mensen zien als onze ‘persoonlijkheid’. De werkelijkheid is echter dat er helemaal niet zoiets als een ‘persoonlijkheid’ bestaat. De werkelijkheid is dat afhankelijk van het type brein je hebt, je gevoeliger bent voor een bepaald soort negatieve en positieve consequenties. Hierdoor hebben wij bepaalde gedragingen ontwikkeld die ons ons maken. Wij hechten sterk aan dit gedrag en we vinden het ook moeilijk om op dit vlak ons anders te gaan gedragen.

Jezelf leren kennen

Voor leiders betekent dit dat het heel belangrijk is om jezelf te zijn. Om jezelf te zijn, moet je dan wel eerst jezelf leren kennen. Door afstand te nemen van wat je eigen mening over jezelf is en in plaats hiervan te kijken naar wat je aangeboren gedragspatronen zijn, ontdek je hoe je werkelijk in elkaar steekt. Dat is meestal heel anders dan je dacht.

Elk brein komt dus met aangeboren gedragspatronen. Deze gedragspatronen kunnen positief en negatief uitpakken. Over het algemeen geldt dat stress ertoe leidt dat de negatieve gedragspatronen naar boven komen en bij ontspanning de positieve. Om die reden is het voor leiders niet alleen belangrijk om zichzelf te zijn, maar ook om te ontspannen in plaats van te stressen. Terwijl zij natuurlijk over het algemeen een stressvolle baan hebben.

Blinde vlek

Daarnaast heeft elk brein ook een grote blinde vlek. Omdat positieve kortetermijnconsequenties veel meer impact op ons brein maken dan langetermijnconsequenties, is de kans groot dat een leider geen oog heeft voor zijn ongewenst gedrag. De reden is dat dit ongewenste gedrag op de korte termijn voor de organisatie in het algemeen en voor hemzelf in het bijzonder positieve consequenties heeft. Alleen leidt dit ongewenste gedrag ertoe dat op lange termijn de levensvatbaarheid van de organisatie wordt bedreigd.

Door als leider kennis van je eigen brein te hebben, krijg je heel vroeg al stresssignalen waardoor je stress kan tegengaan voordat je flink gestrest raakt. Bovendien zorgt deze kennis ervoor dat je ophoudt in de valkuil van je blinde vlek te stappen zodat je voortaan je positief lange termijn gedrag doet in plaats van het korte termijn ongewenste gedrag!