Neuromanagement - ‘Doe er je voordeel mee’

Eigenlijk zijn wij mensen maar vreemde wezens. Homo sapiens die denken dat ze totaal in controle zijn van wat we doen en laten, maar in feite handelen volgens bepaalde wetmatigheden. Niet ons zogenoemde gezonde verstand is leidend, maar onze emoties bepalen ons doen en laten. En dit zonder dat we het vaak doorhebben…

Weloverwogen?

Gewichtig kijken we naar de tabellen die op het scherm staan. Gaan we wel of niet door met dit of dat project? Wat zeggen de cijfers? Wat verwachten we dat de opbrengst wordt? Iedereen doet zijn zegje en we nemen een beslissing. Ervan overtuigd dat we een weloverwogen besluit hebben genomen, gaan we over op andere werkzaamheden, om er na verloop van tijd verbaasd achter te komen dat er toch iets niet goed is gegaan… Aan onze besluitvorming had het toch niet kunnen liggen?

Volgens Sven Gall maken we in de 'enorme complexiteit en nuances van emoties inschattingsfouten, laten we volkomen onnatuurlijk maar ook vreemd en soms ongepast gedrag zien'. In zijn boeiende boek Neuromanagement legt Gall uit hoe dit effect heeft op onze manier van leidinggeven en de beslissingen die we nemen.

Smullen

In zijn geweldige boek Ons feilbare denken bracht de geniale denker en psycholoog Daniel Kahneman wetenschappelijke bevindingen al een stuk dichter bij ons, het gewone volk. Veel auteurs op het gebied van leiderschap gingen direct met zijn theorieën aan de haal. Ook Gall put rijkelijk uit publicaties van Kahneman, al gaat hij een aantal lagen dieper dan menig andere auteur. En dus is ook Neuromanagement smullen voor iedereen die meer wil weten over hoe ons brein in elkaar steekt en hoe dit ons handelen beïnvloedt.

Objectieve waarheid

Wie nog in de veronderstelling is dat wij rationele wezens zijn, wordt door Gall ruw wakker geschud. ‘Ons brein is gemaakt om ons de meeste kans te geven op overleving en vooruitgang.’ En – en nu komt het! – ‘Hierin is de objectieve waarheid niet per se belangrijk.’ Dus niet feiten bepalen vaak de beslissingen die we nemen, maar onze aannames, vooroordelen en emoties staan aan het roer.

Complexiteit

Een goed voorbeeld hiervan is dat ons brein van simpel houdt. Kahneman heeft het in dit verband over Systeem 1-denken (dat vooral niet te veel moeite wil doen) en ons Systeem 2-denken (dat aan de slag moet en ons energie kost). Zo lossen we liever de som 1 + 1 op dan de wortel van 547. Voor de laatste som moet systeem 2 aan het werk – en liever besparen we onszelf de moeite. Hoe hard we misschien ook denken te werken, ook bij besluitvormingsprocessen schakelen we vaak – onbewust – over op ons systeem 1-denken. Helemaal wanneer we al een beetje moe zijn of een afterlunchdip hebben. De eerste les die Gall ons geeft, is dat (bijna) niets simpel is. ‘Door allemaal trucjes, verdraaiingen, olifantenpaadjes en zelfbedrog houdt ons brein de werkelijkheid behapbaar.’ Liever dus de complexiteit van zaken overschatten dan onderschatten. Bewust aan het werk dus. ‘Hoe naïever we naar complexiteit kijken, hoe meer we denken controle te hebben op de werkelijkheid.’

Vooroordelen

Waardevol is ook het rijtje vooroordelen dat Gall opsomt. Ik zal de 4 biases die in onze besluitvorming vaak de grootste rol spelen hierbij overnemen:

1. Confirmation bias: De neiging om informatie op te zoeken en te interpreteren op een manier die bevestigt of versterkt wat men al gelooft of denkt.

2. Overconfidence bias: Veel managers overschatten hun eigen vermogen om goede beslissingen te nemen door het gebrek aan inzicht in de werkelijke complexiteit.

3. Status quo bias: Deze bias verwijst naar de voorkeur om een bestaande toestand of een ingezette koers in stand te houden uit angst voor het onzekere.

4. Groupthink: Wanneer de angst voor het verlies van de eigen positie in de groep voor groepsleden belangrijker is dan het nemen van goede (soms pijnlijke) besluiten.

Alleen deze biases smeken erom onze manier van besluitvorming kritisch onder de loep te nemen. Maar ik besef: de kans dat we dit ook daadwerkelijk zullen doen, is niet al te groot. Het kost namelijk de nodige moeite, Systeem 2-denken dus.

Toch hoop ik dat iedereen de moeite wil nemen Neuromanagement van Sven Gall aan te schaffen, het ook echt te lezen en ermee aan de slag te gaan. De winst op lange termijn komt dan echt. En je dopamineshot dus ook!